راهنماي درمان ارتوگناتيک و جراحي فک

چرا درمان ارتوگناتيک سودمند است؟

اين نوع درمان، مي تواند مشکلات جفت شدن دندان ها بر روي يکديگر (اکلوژن) را اصلاح کرده و وضعيت آن را تغيير دهد. در برخي موارد، جراحي فک براي بهبود وضعيت اکلوژن و همچنين ايجاد تغييرات ظريف و نامحسوس در فرم صورت انجام مي شود، اما در مواردي نيز ممکن است فرم صورت بيمار نياز به تغييرات عمده و قابل توجه داشته باشد (مثلا اگر فک پايين جلو آمده و برجسته تر بوده يا عقب رفته باشد). در اين موارد جراحي فک ( ارتوگناتيک) انديکاسيون دارد. در ادامه اين مقاله به بررسي بيشتر و دقيق تر راهنماي درمان ارتوگناتيک و جراحي فک مي پردازيم

آيا درمان جايگزيني براي جراحي فک وجود دارد؟

در بعضي موارد، ممکن است بتوانيد با روش هاي ديگر غير از جراحي نيز ناهنجاري هاي فک و دندان ها را بر طرف کنيد. در اين مورد مي توانيد از پزشک معالج خود سوال کنيد تا تمامي مزايا و معايب جراحي فک و همچنين گزينه هاي درماني ديگر را برايتان توضيح دهد.

براي اطلاع از جراحي هاي فک و صورت اينجا کليک کنيد.

درمان ارتوگناتيگ شامل چه مواردي است؟

اين نوع درمان معمولا طي يک دوره دو و نيم تا سه ساله انجام مي شود که معمولا با يک دوره درمان ارتودنسي براي تغيير موقعيت دندان ها به کمک دستگاه هاي ثابت آغاز مي گردد. پس از درمان ارتودنسي، تقريباً دو سوم راه را پيموده ايد و آماده براي جراحي فک خواهيد بود.

پس از جراحي نيز، هنوز به بريس هاي ارتودنسي نياز داريد و در واقع درمان ارتوگناتيک هنوز ادامه دارد و غالبا بريس هاي ثابت، بين شش تا نُه ماه پس اژ جراحي بر روي دندان ها قرار دارند. بعد از اين که بريس هاي ثابت برداشته شد، از بريس هاي متحرک استفاده مي شود تا دندان هايتان به خوبي در موقعيت جديد قرار گيرند. بعضي از بيماران نيز در اين مرحله هم نياز به نگهدارنده هاي (ريتِينِر) ثابت دارند.

متخصص ارتودنسي به شما خواهد گفت که اين نگهدارنده ها را براي چه مدت بايد روي دندان ها قرار دهيد. در بيشتر موارد، معمولا تا يک سال بعد از عمل نياز است که از نگه دارنده به طور دائمي؛ يعني هم در طول روز و هم شب ها به هنگام خواب استفاده کنيد و سپس به تدريج طول مدت استفاده از آن را کمتر کنيد. بعد از يک سال استفاده دائمي، مي توانيد فقط چند شب در هفته از نگه دارنده استفاده کنيد. لازم است که به مدت پنج سال بعد از عمل، معاينات منظم انجام دهيد و جراح فک و ارتودنتيست، موقعيت فک و دندان هايتان را مورد بررسي قرار دهند تا از نتيجه عمل و ميزان موفقيت آن اطمينان يابند.

جراحي فک به چه صورت انجام مي شود؟

اين جراحي، بسته به نياز بيمار و ناهنجاري هاي موجود در فک و همچنين تشخيص تيم درماني، مي تواند شامل جراحي فک بالا (ماگزيلا)، فک پايين (منديبل) و يا ترکيبي از هر دو باشد. جراحي فک از داخل دهان صورت مي گيرد و بنابراين هيچ جاي زخم و اسکار قابل مشاهده بر روي پوست صورت باقي نمي گذارد. اما در عين حال، براي برخي از انواع جراحي، ممکن است يک برش کوچک در زاويه فک ايجاد شود. هرچند که اين مورد نيز چندين هفته بعد از عمل، ديگر قابل مشاهده و محسوس نخواهد بود.

طي فرايند عمل، جراح موقعيت فک‌ها را با ايجاد برش هايي بر روي استخوان فک تغيير مي دهد و به کمک پيچ ها و صفحات مخصوص در زير لثه، فک ها را در موقعيت جديدشان فيکس مي کند. پس از تغيير موقعيت فک، ممکن است از پلاک هاي کوچک استخواني، پيچ ها، سيم يا باند لاستيکي براي ايمن سازي و تثبيت استخوان ها در موقعيت جديد استفاده شود. اين پيچ ها و پلاک ها که از براکت هاي ارتودنسي کوچکتر هستند، به مرور زمان با استخوان فک يکي خواهند شد.

عوارض و خطرات مرتبط با جراحي فک

• بي حسي لب ها: معمولا بلافاصله پس از جراحي، اين وضعيت طبيعي است. لب بالايي به سرعت بهبود مي يابد، اما مدت زمان بهبودي لب پايين، متغير است و ممکن است بي حسي آن طولاني تر باشد. بعضي از بيماران بي حسي دائم مناطقي از لب ها را گزارش مي کنند که معمولا بر روي ظاهر لب يا عملکرد آن تاثيري ندارد. اين بيماران معمولا پس از مدتي به اين وضعيت عادت مي کنند.

• عفونت ميني پليت ها: در موارد معدود، احتمال عفوني شدن پليت هاي زير لثه وجود دارد که در اين صورت آنها را خارج مي کنند. براي افراد سيگاري، احتمال اين عارضه بيشتر است. از اين رو، به بيماران توصيه مي شود که قبل از عمل جراحي فک، سيگار را ترک کنند.
• تنظيم مجدد بايت دندان: در بعضي موارد، ممکن است تيم درماني تصميم بگيرند که وضعيت قرارگيري دندان ها بر روي يکديگر را تغيير دهند که در اين موارد، مي توانيد درباره لزوم يا مزاياي عمل دوباره با جراح خود مشورت کنيد.
• ريلپس (بازگشت فک به وضعيت سابق): بازگشت فک يا دندان ها به موقعيت قبلي، معمولا وضعيتي طبيعي نيست اما در موارد معدود ممکن است رخ دهد. در اين صورت اقدام خاصي براي آن صورت نمي گيرد چون تغييرات جزئي است و چندان قابل مشاهده نمي باشد.

براي اطلاع از جراحي هاي ايمپلنت اينجا کليک کنيد.

چه مدت نياز به بستري در بيمارستان وجود دارد و دوران نقاهت چگونه است؟

اغلب بيماران معمولا براي يک شب در بيمارستان مي مانند و بين دو تا چهار هفته نياز به استراحت دارند. يعني طي اين مدت نمي توانند به سر کار، مدرسه يا دانشگاه بروند. اما به طور کل دوران نقاهت و مدت زمان لازم براي بهبودي در بيماران مختلف، متفاوت است. معمولا بين سي و شش تا چهل و هشت ساعت بعد از عمل، بيشترين التهاب و تورم در صورت وجود دارد که اين التهاب طي دو تا سه هفته بهبود يافته و فرم صورت نيز بعد از چندين ماه به شکل نهايي خود مي رسد و ظاهر آن بعد از گذشت اين مدت ديگر تغييري نخواهد کرد.

ميزان تغييراتي که بعد از عمل بر روي ظاهر صورت اتفاق مي افتد و همچنين ميزان آشکار بودن اين تغييرات، بسته به نوع جراحي و مشکلات فک متفاوت خواهد بود. بيماراني که جراحي فک انجام مي دهند، ممکن است تا حدي دچار افسردگي بعد از عمل شوند که اين امري عادي است. براي اين بيماران مدتي زمان لازم است تا به ظاهر جديد خود و تغييراتي که در آن صورت گرفته است، عادت کنند. در صورت نياز، بيماران مي توانند در اين مورد از يک روانشناس يا مشاور نيز کمک بگيرند.

براي اطلاع از جراحي هاي بيني اينجا کليک کنيد.

مراقبت بعد از عمل

با توجه به اينکه در انتهاي عمل جراحي فک، اغلب فک شما با سيم بسته شده است، داروهاي شما اغلب بصورت تزريقي يا شربت خوراکي هستند. اغلب بعد از عمل به بيمار توصيه مي شود که مايعات و غذاهاي نرم بخورد. اکثر بيماران پس از جراحي مقداري وزن کم مي کنند، بنابراين مهم است که از يک رژيم غذايي مناسب براي دريافت کالري مورد نياز بهره بگيرند.

بيمار به دليل تورم بعد از عمل، نمي تواند دهان خود را زياد باز کند. بنابراين بايد تا مدتي غذاهاي نرم مثل سوپ، اسموتي، ماست و غيره مصرف کند تا نياز به جويدن نداشته باشد. معمولا شش هفته بعد از عمل بيماران مي توانند به رژيم غذايي عادي خود بازگردند، اما طي اين مدت و تا زماني که استخوان هاي فک بهبود مي يابد، لازم است که از خوردن غذاهاي سفت اجتناب شود. مسواک زدن، در طول تمام مراحل درمان ارتوگناتيک مهم است اما به خصوص بعد از عمل جراحي فک، از اهميت ويژه اي برخوردار است. به بيماران توصيه مي شود که بعد از عمل از يک مسواک نرم بچه گانه استفاده کنيد.

معمولا پيش از عمل و بعد از آن، هنگامي که بيمارستان را ترک مي کنيد، پزشک دستورات لازم را به شما خواهد داد. در صورتيکه فک شما با سيم هاي بين دنداني پس از عمل بسته شده باشد، اغلب ده روز بعد عمل بايد به پزشک مراجعه کنيد تا ان را باز کند. بسته ماندن بيش از ده روز فک باعث آسيب به مفصل فک خواهد شد. همچنين چهار هفته بعد از عمل، جراح فک ‌ صورت شما را ويزيت و وضعيت فک و دندان ها را بررسي خواهد کرد. در صورتيکه روند ترميم استخواني ‌و اکلوژن نرمال و مطلوب باشد جهت ادامه درمان ارتودنسي شما را به ارتودنتيست ارجاع خواهد داد.

مشاهده مقالات مرتبط با راهنماي درمان ارتوگناتيک و جراحي فک