جراحي فک و صورت (جراحي ارتوگناتيک) (orthognathic) به عمل ترميم و اصلاح ناهنجاري هاي استخوان فک و ناهماهنگي دندان ها گفته مي شود تا نحوه عملکرد فک و دهان را بهبود بخشد. اگر شما هم دچار مشکلاتي در فک و دهان خود هستيد که يک متخصص ارتودنتيست به تنهايي نمي تواند آنها را برطرف کند، ممکن است جراحي فک در مشهد براي شما يک گزينه اصلاحي مناسب به حساب آيد. در بيشتر موارد، افراد قبل از جراحي فک هم براکت هاي ارتودنسي را روي دندان هاي خود دارند و همچنين پس از جراحي فک هم ممکن است جراح اين براکت ها را تا زماني که ناهماهنگي فک و  دندان ها به طور کامل برطرف شود، به دندان هاي بيمار متصل نگه دارد، حتي گاهي لازم است که جراحي فک و دهان با همکاري يک متخصص ارتودنسي صورت گيرد تا برنامه درماني بيمار به طور مطلوب پياده شود. عمل جراحي فک مي تواند روي فک بالايي، فک پاييني، چانه يا ترکيبي از اينها صورت گيرد. اولين معيار در تشخيص لزوم انجام جراحي فک و صورت، شناخت فک سالم و طبيعي از فک ناسالم و غير طبيعي است که مهمترين شاخصه آن فرو رفتن مناسب دندان هاي آسيا يا مولر فک بالا و فک پايين در يکديگرست همين طور دندان هاي جلويي فک بالا، روي دندان هاي جلويي فک پايين قرار مي گيرند  به طوريکه حدود يک تا دو ميلي متر جلوتر از دندان هاي فک پايين قرار مي گيرند  و روي دندان هاي پايين را مي پوشانند در اين افراد نياز به جراحي فک و ارتودنسي نمي باشد جراحي فک بايد بعد از سنين رشد انجام شود که سن اين عمل براي دختران بين 14 تا 16 سال و براي پسران بين 17 تا 21 سالگي است. چرا جراحي فک و صورت (جراحي ارتوگناتيک) صورت مي گيرد؟ جراحي فک مي تواند براي موارد زير انجام گردد:

• بهبود عمکرد جويدن و گاز زدن
• اصلاح مشکلات بلع و تکلم
• به حداقل رساندن سايش بيش از حد و خرابي دندان ها
• اصلاح انواع ناهنجاري هاي بايت دنداني مثل اُپن بايت (در اين نوع ناهماهنگي، هنگام بسته بودن فک ها در اثر به هم نرسيدن دندان هاي جلويي فک بالا و پايين، دهان باز مي ماند و بين دندان ها فاصله وجود دارد.)
• اصلاح عدم تقارن در صورت؛ از جمله داشتن چانه کوچک، آندربايت (دندان هاي جلويي فک پايين جلوتر از دندان هاي جلويي فک بالا قرار مي گيرند) واُوِربايت (درجه اي از همپوشاني دندان هاي بالا و پايين) و کراس بايت (عدم انطباق دندان هاي فک بالا و پايين).
• بهبود وضعيت بسته شدن دهان به طوري که لب ها به راحتي روي هم قرار گيرند.
• برطرف کردن درد ناشي از اختلالTMJ (اختلال در مفصل گيجگاهي فکي) و ديگر مشکلات فک و دهان.
• از بين بردن آسيب ها و جراحات وارد شده و يا نقص هاي مادرزادي فک و دهان.
• برطرف کردن اختلال آپنه خواب انسدادي (نوعي از اختلالات خواب است که تنفس فرد هنگام خواب براي لحظاتي قطع مي شود).

  خطرات احتمالي جراحي فک و صورت (جراحي ارتوگناتيک) اين عمل اگر توسط يک جراح و متخصص با تجربه فک و دهان مانند دکتر مهدي غلامي (جراحي فک در مشهد) صورت گيرد خطري در بر ندارد. با اين وجود، خطرات احتمالي اين عمل عبارتند از:

• خونريزي
• عفونت
• آسيب به اعصاب
• شکستگي فک
• بازگشت فک به موقعيت اوليه
• مشکلات مربوط به تناسب بايت و درد مفاصل فک
• نياز به جراحي دوباره
• نياز به درمان ريشه در بعضي از دندن ها
• از بين رفتن قسمتي از فک

خطرات احتمالي بعد از عمل جراحي فک و دهان:

• درد و التهاب
• دشواري در هنگامغذا خوردن که مي توان آن را با صرف مکمل هاي غذايي يا مشورت با متخصص تغذيه برطرف کرد.
• نياز به زمان بيشتر براي مشاهده تغييرات ايجاد شده در چهره.

چگونه خود را براي عمل جراحي فک آماده کنيم؟ در بيشتر موارد، قبل از جراحي فک و صورت (جراحي ارتوگناتيک) يک متخصص ارتودنسي، بريس هاي ارتودنسي را به دندان هاي بيمار متصل مي کند که اين بريس ها معمولا به مدت دوازده تا هجده ماه قبل از عمل بايد روي دندان ها بمانند تا دندان ها در موقعيت مناسب براي جراحي قرار گيرند. ارتودنتيست و جراح فک و صورت براي رسيدن به نتيجه مطلوب در اين عمل با هم همکاري دارند. همچنين گرفتن تصاوير اشعه ايکس و ساختن مدلهاي سه بعدي سيتي اسکن دندان هم بخشي از برنامه درماني ست که پيش از عمل انجام مي شود قبل از عمل جراحي فک و دهان جراحي فک را متخصص جراح دهان فک و صورت (دکتر مهدي غلامي در مشهد) انجام مي دهند اين عمل معمولاً به وسيله بيهوشي عمومي  و در  بيمارستان صورت مي گيرد و براي اين عمل نياز است که بيمار دو تا چهار روز براي مراقبت و بررسي هاي پزشکي در بيمارستان تحت نظر قرار گيرد. آيا جاي زخم جراحي روي صورتم مي ماند؟ اين جراحي معمولاً در داخل دهان انجام مي شود و هيچ جاي زخمي روي صورت، چانه يا فک و اطراف دهان بر جا نمي گذارد البته گاهي اوقات ممکن است برش هاي کوچکي در خارج از دهان ايجاد شود. دکتر مهدي غلامي بهترين جراح فک در ايران (مشهد) روي استخوان فک برش هايي ايجاد مي کنند تا فک در وضعيت درست قرار گيرد بعد از تغيير موقعيت فک، ممکن است از پلاک هاي کوچک استخواني، پيچ ها، سيم يا باند لاستيکي براي ايمن سازي و تثبيت استخوان ها در موقعيت جديد استفاده کنند که اين پيچ ها و پلاک ها که از براکت هاي ارتودنسي کوچکتر هستند، به مرور زمان با استخوان فک يکي خواهند شد. در برخي موارد، ممکن است يک استخوان اضافي به فک اضافه شود. جراح استخوان را از لگن، پا يا دنده بيمار گرفته و با پيچ و پلاک ان را به فک پيوند ميدهد. در موارد ديگرهم ممکن است شکل استخوان را تغيير دهند تا تناسب بهتري داشته باشد. کاربردهاي جراحي فک بالا (استئوتومي ماگزيلا) اين جراحي مي تواند براي:

• زماني که فک بالايي زياد از حد به طور چشمگيري جلوتر است
• در موارد کراس بايت
• اگر هنگام باز شدن دهان، دندان ها بيش از حد ديده مي شوند و يا اصلا ديده نمي شوند
• اُپن بايت
• زماني که قسمت مياني صورت رشد کمتري داشته است (هيپوپلازي مياني)

کاربردهاي جراحي فک پايين (منديبولار استئوتومي) اين جراحي مي تواند براي:

• عقب رفتن فک پايين
• بيرون زدگي فک پايين

در اين عمل، جراح در پشت دندان آسياب بزرگ برش هايي را ايجاد مي کند و آن را تا پايين ادامه ميدهد تا بخش جلويي فک بتواند آزادانه حرکت کند. آنگاه فک مي تواند به حالت جديد خود يا به جلو و عقب منتقل شود. پيچ و پلاک ها دو بخش فک را به خوبي کنار هم نگه ميدارند تا فک بهبود يابد و استخوان سازي به درستي شکل بگيرد. توصيه ها و مراقبت هاي بعد از جراحي فک و دهان بعد از عمل متخصص در خصوص اين موارد توصيه هايي را به شما خواهد کرد

• چيزهايي که بعد از عمل مي توانيد بخوريد مانند مايعات و غذاهاي نرم
• شست وشوي مرتب دهان و نحوه ي مسواک زدن
• بايد از مصرف دخانيات و فعاليت زياد پرهيز کنيد
• مراقبت از علائم عفونت
• مصرف دارو براي کنترل درد

مدت زمان بهبودي کامل بعد از جراحي فک و دهان معمولا اين زمان بين يک تا سه هفته بعد از عمل است، پس از شش هفته معمولا فک تا حدودي بهبود مي يابد اما بهبودي کامل تا دوازده هفته پس از عمل اتفاق مي افتد همچنين کل پروسه درمان هم که شامل عمل جراحي و گذاشتن براکت هاي ارتودنسي است، ممکن است به چندين سال زمان نياز داشته باشد. زماني که براکت ها را برمي دارند، براي تثبيت موقعيت فک و دندان ها ممکن است تا مدتي نياز به استفاده از نگهدارنده هم باشد. نتايجي که بيمار بايد از عمل جراحي فک و دهان انتظار داشته باشد

• ايجاد ظاهري متعادل تر براي بخش پاييني صورت
• بهبود عملکرد دندان ها
• بهبود وضعيت سلامت با داشتن خواب راحت تر، تنفس بهتر و بهبود عمل بلع و جويدن
• بهبود تکلم و گفتار

همچنين داشتن ظاهر چهره بهتر و بالا رفتن اعتماد به نفس فرد را نيز مي تواند از مزاياي ثانويه و نتايج غير مستقيم اين عمل به شمار آورد   براي کسب اطلاعات بيشتر در خصوص جراحي فک و صورت (جراحي ارتوگناتيک) با دکتر مهدي غلامي در ارتباط باشيد مرجع: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/jaw-surgery/about/pac-20384990