جراحي فک

جراحي فک که با نام جراحي اُرتوگناتيک (orthognathic) نيز شناخته مي‌شود، به اصلاح عيوب و اشکالات استخوان هاي فک مي‌پردازد. و با تنظيم مجدد موقعيت فک‌ و دندان‌ها، به بهبود عملکرد آنها کمک مي کند. همچنين اين اصلاحات باعث بهبود وضعيت ظاهري فک و صورت نيز خواهد شد. زماني که ارتودنسي به تنهايي براي اصلاح عيوب فک و دندان ها کافي نباشد، از جراحي فک استفاده مي‌شود. و در بيشتر موارد، سيم‌هاي ارتودنسي پيش از جراحي، در حين جراحي و پس از آن روي دندان‌ها باقي مي‌مانند تا درمان کامل شود. ممکن است براي تعيين يک برنامه درماني مناسب، اُرتودنتيست شما با جراح فک و صورت همکاري داشته باشد. جراحي فک بايد زماني انجام شود که دندان ها به رشد کامل رسيده باشند. اين زمان در دختران بين سنين 14 تا 16 سال و در پسران بين 17 تا 21 سال است.

چرا جراحي فک صورت مي گيرد؟

جراحي فک، کمک مي کند تا:

عمل گاز گرفتن و جويدن بهتر انجام شود.
مشکلات مربوط به بلع يا صحبت کردن اصلاح شود.
سايش و شکستگي دندان‌ها به حداقل برسد.
مشکلات گاز گرفتن و بستن فک اصلاح شود؛ مثل زماني که دندان‌هاي مولار به هم مي‌رسند اما دندان‌هاي جلويي در دو فک به يکديگر نمي رسند.
عدم تقارن صورت اصلاح و بالانس شود، مثلا وقتي که چانه بيش‌از حد کوچک است.
دردي که به علت بيماري‌هاي مفصل تمپورومانديبولار (TMJ) يا ساير مشکلات فک بروز پيدا مي‌کند، بهبود يابد.
لب ها بتوانند کاملا بسته شوند.
اشکالات و آسيب‎هاي مادرزادي اصلاح شود.
وضعيت آپنه‌ خواب انسدادي بهبود يابد.

جهت رزرو نوبت و مشاوره با دکتر مهدي غلامي اينجا کليک کنيد

خطرات

زماني که جراحي فک، توسط يم جراح متخصص فک و صورت انجام مي شود، عموماً بي خطر خواهد بود. اما موارد زير مي تواند برخي از خطرات احتمالي اين نوع جراحي باشد:

خونريزي ها
عفونت ها
آسيب هاي عصبي
شکستگي هاي فک
بازگشت فک به موقعيت پيشين
ايجاد مشکلات جويدن و درد مفصل
نياز به جراحي مجدد
نياز به درمان‌ کانال ريشه‌ دندان
از دست دادن قسمتي از فک

پس از جراحي، ممکن است فرد با مشکلات زير مواجه شود:

درد و التهاب
بروز مشکلاتي در غذا خوردن که در اين موارد ممکن است نياز به مصرف مکمل هاي خوراکي يا رژيم غذايي خاص باشد.
نياز به زمان براي عادت کردن به چهره جديد

آمادگي براي عمل جراحي فک

در اغلب موارد، ارتودنتيست شما، پيش از جراحي بريس هايي روي دندان‌ها قرار مي‌دهد. اين بريس ها، 12 تا 18 ماه پيش از جراحي، براي تنظيم و آمادگي دندان‌ها براي عمل انجام مي‌شود. جراح فک و صورت و ارتودنتيست شما، براي رسيدن به بهترين درمان و نتيجه مطلوب با يکديگر همکاري مي‌کنند. پيش از جراحي، تصويربرداري هاي اشعه ايکس انجام مي شود. در بعضي موارد، نحوه‌ قرارگيري دندان‌ها در کنار هم، نياز به تغيير شکل دارد. سيتي اسکن هاي سه ‌بعدي، برنامه‌هاي درماني کامپيوتري و دستگاه‌هاي ارتونسي موقت اَنکوريج ، به بهبود حرکات دندان‌ها و کاهش زمان استفاده از ارتودنسي کمک مي‌کنند. اين روش‌ها گاهي اوقات کاملا نياز به جراحي را برطرف مي کنند. گاهي اوقات، براي پيدا کردن موقعيت دقيق فک در حين جراحي و و رسيدن به نتيجه مطلوب از برنامه‌ جراحي مجازي (VSP)، نيز استفاده مي‌شود.

از عمل جراحي فک چه انتظاري داريد؟

پيش از جراحي براي اين عمل جراحي که توسط جراح فک و صورت انجام مي‌شود، نياز به دو تا چهار روز بستري شدن در بيمارستان وجود دارد. اين نوع جراحي، تحت بي‌هوشي عمومي صورت مي‌گيرد. حين جراحي جراحي معمولا در داخل دهان انجام مي شود، بنابراين زخمي روي صورت، گونه و فک ايجاد نخواهد شد. با اين حال، گاهي اوقات نيز ممکن است نياز به ايجاد بُرش‌هاي کوچکي خارج از دهان باشد. جراح برش‌هاي بر روي استخوان فک انجام مي‌دهد و آن را به موقعيت اصلي‌ خود باز مي‌گرداند. زماني که جابجايي فک به طور کامل صورت گرفت و فک در محل مناسب خود قرار گرفت، از صفحات، قلاب يا پيچ‌هايي براي فيکس کردن استخوان استفاده مي‌شود. اين پيچ‌ها که از براکت هايي که بر روي بريس هاي ارتودنسي قرار مي گيرند، کوچکتر هستند، با گذشت زمان، با بافت اصلي استخوان ترکيب مي‌شوند. در بعضي موارد، ممکن است استخوان ديگري نيز به فک اضافه شود؛ جراح ممکن است از استخوان‌هاي ران، پا يا دنده بيمار، براي پيوند به فک استفاده کند و سپس آن را با استفاده از پيچ‌ها يا صفحاتي فيکس کند. براي رسيدن به نتيجه مطلوب، استخوان پيوندي ممکن است تراش داده شود. به علاوه، جراحي فک ممکن است روي فک بالايي، فک پاييني، چانه يا ترکيبي از آن‌ها صورت گيرد.

جراحي فک بالا (استئوتومي ماگزيلاري)

جراحي فک بالا، مي تواند براي اصلاح معايب زير صورت گيرد:

فرورفتگي يا برآمدگي قابل ملاحظه در فک بالا
کراس بايت: همتراز نبودن دندان ها در فک بالا و پايين که باعث فرورفتگي دندان‌هاي بالا درون دندان‌هاي پايين مي شود.
آشکار شدن يا پنهان ماندن بيش‌ از حد دندان ها
اُپن بايت: يکي از انواع بدشکلي دنداني که منجر به ايجاد فاصله بين دندان‌هاي فک بالا و پايين مي شود.
هيپوپلازي در ناحيه وسط صورت (کاهش رشد اجزاي وسط صورت)

جراح متخصص، استخوان بالاي دندان‌ها را که شامل سقف دهان و دندان‌هاي بالا مي شوند و به صورت يکپارچه حرکت مي‌کند، بُرش مي زند. سپس تا جايي آن را حرکت مي دهد که با دندان‌هاي فک پايين در يک رديف قرار گيرند. براي اين که نياز به انجام ارتودنسي يا عمل‌هاي ديگر مشخص شود، اين برنامه درماني را از طريق کامپيوتر برنامه ريزي مي کنند. مشکل اُپن بايت زماني ايجاد مي‌شود که استخوان فک بالاي دندان‌هاي مولار، بيش از حد رشد مي‌شد و ظاهر آن که در حالت طبيعي بايد صاف باشد، زاويه دار خواهد شد. براي اصلاح اين وضعيت، جراح استخوان اضافي را خارج مي‌کند. زماني که موقعيت دندان‌ها و وضعيت فک اصلاح شد، از صفحات و پيچ‌هايي براي فيکس کردن استخوان‌ها استفاده مي‌شود.

جراحي فک پايين (استئوتومي مانديبولار)

استئوتومي منديبولار براي اصلاح اشکالات و معايب زير صورت مي گيرد:

تو رفتگي بيش از حد فک پايين.
برآمدگي بيش از حد فک پايين.

جراح پشت دندان‌هاي مولار را برش داده و به شکل طولي به پايين حرکت مي‌کند؛ تا جايي که جلوي فک‌ها بتواند به شکل يک واحد مجزا حرکت کند. سپس آن را در محل درست قرار داده و آن را فيکس مي‌کند.

جراحي چانه يا جِنيوپلاستي (genioplasty)

به کمک جنيوپلاستي مي‌توان چانه‌اي را که بيش از کوچک است، اصلاح کرد. کوچک بودن چانه‌ اغلب با فرئرفتگي فک پايين همراه است. به طور معمول، جراح مي‌تواند چانه را تغيير دهد و در همان جراحي، استئوتومي مانديبولار را نيز اصلاح کند. جراح قسمت جلويي چانه را برش زده، به محل جديد انتقال مي‌دهد و توسط صفحات و پيچ‌ها آن را فيکس مي‌کند.

پس از جراحي

بعد از جراحي، پزشک دستورات لازم را که مي تواند شامل موارد زير باشد به شما مي دهد:

چيزهايي که بعد از عمل مي توانيد بخوريد.
چگونگي رعايت بهداشت دهاني
اجتناب از مصرف دخانيات
پرهيز از انجام فعاليت‌هاي سنگين
داروهايي براي تسکين درد
اين که چه مدت بعد از عمل مي توانيد به فعاليت هاي روزانه خود بازگرديد؛ که غالبا يک تا سه هفته طول مي کشد.

غالباً شش هفته پس از جراحي، فک شروع به بهبود مي‌کند اما بهبودي و ترميم کامل تا 12 هفته طول مي کشد. پس از شروع بهبودي، يعني حدود 6 هفته بعد از عمل، متخصص ارتودنسي، مرتب کردن دندان‌‌ها را با بريس هاي سيمي، به پايان مي‌رساند. روند کامل ارتودنسي، از جمله جراحي و استفاده از بريس ها ممکن است چند سال شول بکشد. زماني که سيم‌ها برداشته شوند، ممکن است از نگهدارنده‌هاي متحرکي براي پيشگيري از برگشتن دندان‌ها به حالت قبل استفاده شود.